جایگاه آموزش و پرورش در توسعه پایدار

جایگاه آموزش و پرورش در توسعه پایدار

به قلم سید عبداله سیدکتولی مدیر آموزش و پرورش علی آباد کتول

نقش عامل انسانی در توسعه پایدار نقشی فراگیر، اثرگذار و غیر قابل انکار است. بر همین اساس آموزش و پرورش که خاستگاه تربیت نیروی انسانی در جوامع انسانی محسوب می شود، در تصمیم سازی ها و سیاست گذاری ها همواره مورد توجه سیاست مداران، اندیشمندان و کارشناسان حوزه های مختلف قرار داشته و دارد.

به دلیل نقش و اهمیت عامل انسانی و حوزه اندیشه ای، نگرشی و رفتاری آن در توسعه پایدار جوامع، سازمان ملل متحد سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۴ را «دهۀ آموزش برای توسعه پایدار» نامگذاری نمود.

در واقع باید اذعان داشت دستیابی به راهبردی توسعه محور که در آن همزمان با توسعه پایدار رفع نیازهای فردی و اجتماعی افراد با توجه به نیازهای نسل های آینده انجام پذیرد مستلزم آموزش افراد است و این آموزش هر چه از سنین پائین تر صورت پذیرد، کم هزینه تر و تاثیرگذارتر است.

وجود نهاد آموزشی کارآمد برای فراهم آوردن بستر مناسب جهت تحول و توسعه نیازمند برنامه ریزی کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت است که در این برنامه ریزی باید تمام اهداف توسعه ای در نظر گرفته شود. چرا که هدف توسعه تغییر و دگرگونی مطلوب و همه جانبه در زمینه های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، آموزشی و فرهنگی است و هرگاه در این مسیر به ظرفیت پرورش افکار آموزش یافته توجه شود، طی مسیر با شتاب بیشتری صورت خواهد گرفت. در این بین آموزش و پرورش به عنوان زیربنایی ترین نهاد در جامعه شرط اصلی و تردید ناپذیر توسعه همه جانبه و آینده محور در جوامع مختلف است.

آموزش برای توسعه پایدار، رویکردی از آموزش است که در جستجوی توانمندسازی افراد برای پذیرش مسئولیت برای ایجاد یک آینده پایدار می باشد.یک جامعه پایدار در پی بقاء و بهبود مشخصه های اقتصادی، فرهنگی، هنری، سیاسی، اعتقادی، محیطی و اجتماعی یک ناحیه است تا اعضای آن بتوانند سالم، مسئولیت پذیر، پویا، با نشاط، اقتصادی، بهره ور و با لذت به ادامه حیات بپردازند. در واقع آموزش و توسعه رابطه دو سویه ای با هم دارند، از یک سو آموزش بسترساز توسعه است؛ از سویی دیگر، توسعه لازمه تحول اساسی در نظام آموزشی است. لذا، ضرورت دارد هر جامعه ای که به توسعه پایدار می اندیشد، آموزش مطلوب را در رأس برنامه های خود قرار دهد و برای رسیدن به اهداف کلان نظام خویش توسعه مطلوب آموزش را در زمره اولین تغییرات ساختارمند قرار دهد.

در چنین شرایطی نظام های آموزشی برای ایجاد، رشد وتوسعۀ توانمندیهای افراد باید اهداف، راهبردها، سیاست ها، ساختارها، برنامه ها و روش های خود را با اهداف توسعه پایدار هماهنگ نمایند. تربیت یادگیرنده مسئولیت پذیر، مادام العمر، سالم، خلاق و نوآور، پویا، دارای تفکر انتقادی، توانایی بهره برداری از فناوریهای نوین، مهارت همزیستی، توانایی در برقراری ارتباط، مشارکت جویی آموزش اولیا، آموزش مربیان و …. از جمله وظایف بنیادین نهاد آموزش و پرورش و مدیران آموزشی در جهت تسریع رسیدن به توسعۀ پایدار و همه جانبه می باشد.

امید است مسئولین بلندپایه نظام در تحقق اهداف آرمانی نظام به مولفه های زیرساختی توسعه پایدار که همانا توجه ویژه به مدار آموزش و پرورش نسل جوان است، بیشتر بکوشند و با برنامه ریزی توسعه محور و آینده مدار، شاهد دستیابی به توسعه همه جانبه و بلند مدت باشیم.