پایگاه خبری پی نوشت نیوز پایگاه اجتماعی ،فرهنگی ، تخصصی درحوزهای صنعت
تاب آوری کسب و کارها در دوران کرونا_حوزه اقتصاد
به قلم دکتر ملیکا ملک آرا
مولف و مشاور سازمانی
گسترش ویروس کرونا موجب شده فعالیت‌های اقتصادی از جنبه های مختلفی همچون کاهش رفت وآمدها، نا اطمینانی و احتیاط مشتریان، تعطیلی کسب وکارهای دارای تعامل اجتماعی، کاهش تقاضای بسیاری از صنایع و خدمات و مسدود شدن مسیرهای ارتباطی با سایر کشورها تحات تاثیر قرار گیرد. اختلال در صادرات از مرزهای زمینی، کاهش ورود و خروج گردشگر، کاهش قیمت و تقاضای جهانی نفت، کاهش قیمت محصولات صادراتی و اختلال در تجارت جهانی، از مهمترین پیامدهای شیوع کرونا در حوزه تجارت خارجی کشورها بوده است. یکی از مهم ترین پیامدهای شیوع کرونا پدیده جهانی شدن‌زدایی به دلیل بسته شدن مرزهای زمینی، دریایی و هوایی کشورها، مختل شدن جریان عادی مواد اولیه، کالاها، سرمایه ها و نیروی انسانی وتعطیلی کسب وکارها و واحدهای تولیدی (دست کم به صورت موقتی) است. اینگونه به نظر می‌رسد که در حال حاضر اغلب کشورها ضربات ناشی از شیوع کرونا را در اقتصاد خود احساس کرده‌اند. به باور کارشناسان اقتصادی پس از شیوع کرونا کشورها به نوعی آنفلوانزای اقتصادی مبتلا شده‌اند که شوک منفی موقتی را به عرضه و تقاضای بخش‌های گوناگون وارد کرده است. آن‌ها معتقدند که پاندمی کویید-۱۹ هم شوک بر عرضه و هم شوک بر تقاضا به شمار می رود و به همین سبب، جریان مبادلات را در سطوح گوناگون به شدت کند کرده، در عرصۀ تولید و همچنین در زنجیره های تأمین، دشواری‌های بسیاری را در پی داشته است. در اغلب سازمان‌ها، فرایند تطبیق پذیری با تغییرات محیط و عدم قطعیت بسیار پیچیده است و تصمیم ها و رفتارهای متفاوت در سطوح گوناگون سازمان را در برمی‌گیرد موفقیت هر سازمان به فرایندهای تطبیق پذیری خارجی (محیط) و داخلی (راهبرد، ساختار، فرایندها و ایدئولوژی) بستگی دارد. این فرایندها با ترازکردن سازمان با بازاری آغاز می شود که برای پاسخگویی به نیازهای کنونی و آتی مشتریان تلاش می کند. به عبارت دیگر هدف این نوع تحلیل، ارزیابی تطبیق پذیری سازمانی با محیط‌‌های درحال تغییر است و این کار را از راه مطالعه ارتباط میان راهبرد، ساختار و فرایندهای سازمان انجام می دهد. براساس مطالعات تجربی، شرکت‌ها یا واحدهای کسب و کار را از نظر راهبردهای تطبیق با محیط، به چهار گروه تقسیم می کنند که عبار تند از: فرصت جویان، مدافعان، واکنش دهندگان و تحلیلگران در کنار چالش‌ها و تهدیدهایی که کرونا به وجود آورده است، فرصت‌هایی نیز وجود دارد که با برنامه ریزی صحیح می توان از آن بهره برداری نمود. پیش نیاز تبدیل تهدید فراگیری بیماری کرونا به فرصت برای کسب درآمد برای انواع کسب و کارها و حتی دولت‌ها، تغییر نگرش در افکار و بنیان‌های فکری و روی آوردن به تفکر خلاقانه و مبتکرانه برای استفاده از هر نوع ابتکار و خلاقیت در زمینه های کاری است؛ فرصت‌هایی برای بخش‌های خصوصی مانند توسعه مشاغل خانگی، کسب وکارهای دیجیتال و پلتفرمی، بسته‌بندی کالاها، توسعه اقلام بهداشتی، استارت‌آپ‌ها، هوش مصنوعی، حوزه سلامت و برندسازی در توزیع مویرگی و همچین فرصت‌هایی برای تصمیم گیران و سیاست گذاران مانند توسعه کامل و فزاینده دولت الکترونیک و ایجاد سهولت در دریافت مجوزها و تکمیل و تهیه نظام جامع آماری و اطلاعاتی دولت در بخش‌های مختلف ازجمله تکمیل سامانه های مالیاتی، نظام جامع آمار و اطلاعات شاغلان، شناسایی ضعف‌های زیرساختی بخش بهداشت و درمان و… بیش از گذشته فراهم است.
در خصوص پیشنهادهای حمایت از کسب و کارها نیز، اعمال حمایت‌های مالی و تسهیلاتی اعطای تسهیلات سرمایه در گردش، استفاده از ظرفیت اوراق گام (گواهی اعتبار مولد) کاهش انواع هزینه ها و عوارض و… اعمال حمایت‌های ساختاری ماننذ فراهم سازی فوری زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری برای دسترسی‌های مورد نیاز، تسهیل فوری مجوزهای ایجاد یا توسعه فروشگاه‌های مجازی و راه اندازی سایر کسب وکارها و… حمایت از صنایع تکمیلی زنجیره تولید غذا در بخش کشاورزی (جهت حفظ و افزایش امنیت غذایی) فعال شدن دیپلماسی اقتصادی در دوران کرونا (جهت حفظ بازارهای صادراتی و وارداتی مورد نیاز) و مواردی دیگر می تواند در دستورکار قرار بگیرد. به عنوان مثال حمایت از صنایع تکمیلی زنجیره تولید غذا در بخش کشاورزی باید بهبود یابد. باید حداکثر مراقبت از بر پا ماندن و فعال بودن زیرساخت‌های اساسی و بخش‌های کلیدی به ویژه صنایع تولیدکننده محصولات غذایی به عمل آید. این صنایع در کاهش ضایعات و افزایش بهره وری تولید در بخش کشاورزی نقشی مؤثر دارند، لذا کمک به این بنگاه‌ها برای زنده ماندن در شرایط بحران از طریق کمک به تأمین مالی و اعتباری این بنگاه‌ها و قرار دادن محصولات آنان در سبد معیشتی برای اقشار ضعیف می تواند مد نظر قرار گیرد. فعال شدن دیپلماسی اقتصادی در دوران کرونا: رایزنی مقامات وزارت خارجه ایران با کشورهای همسایه به منظور تعریف پروتکل بهداشتی متقابل دو جانبه و چند جانبه برای باز شدن مرزها یا تسریع فرایندهای تجارت زمینی بین ایران و کشورهای همسایه و رصد مستمر بازارهای صادراتی ایران در سایر کشورها ازجمله کشورهای جنوب شرق آسیا توسط تیم‌های تخصصی و انجام اقدامات به موقع برای حفظ یا توسعه بازارهای صادراتی (به ویژه زنجیره فولاد) توصیه می شود.
تاب‌آوری به کسب و کارها کمک می‌کند در هر شرایطی بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند. تاب‌آوری در مفهوم شرکتی به معنی توانایی مقاومت در برابر بحران ها و ریسک فاکتورها است. تاب‌آوری در کسب‌وکارها عبارت است از توانایی های ساختاری و سیستمی که باعث می‌شود شرکت‌ها ظرفیت لازم برای مقابله با بحران‌ها را داشته باشند. تاب‌آوری قابلیت‌هایی برای کسب‌وکارها بوجود می‌آورد که بتوانند با وجود شرایط نامطلوب به بقا ادامه داده و در مسیر بازگشت و رشد قرار گیرند. ظرفیت تاب‌آوری به بقای بلندمدت شرکت کمک می‌کند. استراتژی، کسب‌وکار یک شرکت را در برابر ریسک های بالقوه حمایت می کند و به برنامه ریزی برای تاب‌آوری و بقا در شرایط آشفته کمک می کند.
