شهرِ دودی
سنگینی چشمها توان بلند شدن را گرفته. هرچه زور میزنم حتی یک قدم جابجا نمیشوم. میخواهم نفس بکشم، اما بالای نفسم نیست، گم شده! تنها دلخوشیام غیر حضوری شدن مدارس است. خوشحال از اینکه صبح زود سنگینی و تاری هوا را تحمل نکنم. همهجا بوی دود میدهد. همهجا بوی خفگی میدهد. اخبار از مراجعهی هزاران تَن با علائم تنفسی به مراکز درمانی حکایت دارد.
دیگر یادمان نیست آسمان رنگی جز سیاه و گاهی خاکستری دارد. در آسمان هیچ ستارهای سوسو نمیزند. دستههای پرندگان مهاجر دیر زمانیست، راهشان را عوض کردند و قبل از ورود، آسمان شهرمان را دور میزنند.
یادش بخیر بچه که بودیم، شبهای تابستان به همراه مادربزرگ و پدربزرگ روی پشتبام میخوابیدم. آنقدر آسمان صاف بود که تا وقتی خوابمان میگرفت، با هر سقوط ستارهی دنبالدار، با ذوق میگفتیم؛ آرزویم برآورده شد. هرچه بزرگ و بزرگتر شدیم، دنیامان کوچک و کوچکتر شد. خانههای ویلایی جایشان را به آپارتمان دادند. پشتبامهای کاهگلی ایزوگام شدند و رنگ ارغوانی سپهر، خاکستری تیره شد.
دم و بازدم سنگین شد و شاخص پاکی هوا تنها چند روز و نهایت چند هفته در سال قابل قبول شد. هیچ روز پاکی در سال ثبت نشد! دیگر خبری از مه رقیق صبحگاهی نیست. مه سنگینی که از لابلایش هلال پل سفید پیدا میشد. شهرِ دودی در میان آلودگی صنایع رسمیت گرفت و حاکمان اصلی شهر شرکتها و کارخانجات شدند. حکمشان ایست تنفسی شهر بود و لازمالاجرا. بیمار قلبی، آسمی، اعصاب و روان، کودکان و سالمندان قربانیان همیشگی شهر دودی هستند.
آلودگی هوا باعث ایجاد بیماریهای مختلفی میشود و مسئول مرگ افراد زیادی است. مسمومیت، بیماریهای ریوی، قلبی عروقی اصلیترین بیماریهای مرتبط با آلودگی هوا هستند. کودکان، زنان باردار و افراد بالای ۶۵ سال در معرض بیشترین آسیب از آلودگی قرار دارند. سادهترین تعریف پیامدهای شهر دودی. تعطیلی شهر دودی شاید و شاید مُسکنی برای عبور موقت باشد، اما در درازمدت سم مهلکی است که اهالی شهر را یکی یکی از پای در میآورد و شهر بدون شهروند میماند.
شهر دودی نتیجهی دههها توسعه بدون مطالعه است. آلودگی پایداری حاصل توسعهی ناپایداری است که هنوز هم اصرار بر ادامهاش بر جسم نحیف شهر تازیانه میزند. آرزویم، پدیدار شدن تکه ابریست که کران به کران شهرم را فراگیرد و آنقدر ببارد که همهچیز را بشورد و وقتی باران بند بیاید که از لابلای مه رقیق صبحگاهی هلال پل سفید پیدا شود.
ابراهیم متینسیرت