مراسم عزاداری در میان اقوام ایرانی، بهویژه قوم اصیل و شریف بختیاری، همواره نمادی از احترام به درگذشتگان، همدردی با خانوادههای داغدار، و تقویت انسجام اجتماعی بوده است. اما در سالهای اخیر، تغییرات نگرانکنندهای در این مراسمها به وجود آمده که نهتنها با هویت و فرهنگ اصیل این قوم همخوانی ندارد، بلکه موجب ایجاد مشکلات و آسیبهای اجتماعی و اقتصادی شده است.
یکی از معضلات جدی، استفاده بیرویه از خوانندگان در مراسمهای عزاداری است. این خوانندگان، که گاه با هزینههای سرسامآور و فراتر از توان مالی خانوادههای داغدار دعوت میشوند، نهتنها کمکی به بهبود روحیه بازماندگان نمیکنند، بلکه با اشعاری نامناسب و بیگانه با فرهنگ و اصالت قوم بختیاری، هویت و ارزشهای این مراسمها را زیر سؤال میبرند. اشعاری که اغلب با مضامین غیرمتعارف و ادبیات ضعیف همراه هستند، فضای معنوی و سنگین مراسم عزاداری را خدشهدار کرده و خانوادههای داغدار را بهجای آرامش، بیشتر تحتفشار روحی قرار میدهد.
این رفتارها، علاوه بر اینکه روح اصلی مراسم عزاداری را از بین میبرد، هزینههای غیرضروری و سنگینی را نیز به خانوادههای داغدار تحمیل میکند. متأسفانه در بسیاری از موارد، این خانوادهها تحت فشار سنتهای نادرست و رقابتهای اجتماعی، مجبور به صرف هزینههایی میشوند که از توان مالی آنها خارج است. این هزینهها شامل دعوت از خوانندگان گرانقیمت، برگزاری مراسم پرزرقوبرق، و حتی تأمین هزینههای تیراندازی در مراسم است؛ مواردی که نهتنها ضرورتی ندارند، بلکه با فرهنگ اصیل بختیاری نیز در تضاد هستند.
یکی دیگر از آسیبهای جدی مراسم عزاداری، تیراندازی است که بهنوعی به یک رسم غلط و خطرناک تبدیل شده است. این اقدام، که گاه به بهانه ادای احترام یا حفظ سنت صورت میگیرد، خطرات جانی و روانی فراوانی را به دنبال دارد. تیراندازی در مراسم عزاداری، علاوه بر ایجاد ناامنی، موجب افزایش استرس و نگرانی میان شرکتکنندگان میشود و در مواردی نیز به حوادث تلخی مانند مرگ و جراحت ختم شده است.
مراسم عزاداری باید نمادی از احترام، آرامش، و همبستگی باشد، نه بستری برای رقابتهای پرهزینه و خطرناک. فرهنگ اصیل و ریشهدار بختیاری بر سادگی، همدلی، و احترام تأکید دارد، نه بر تجملگرایی و اقدامات نادرستی که جان و مال خانوادهها را به خطر میاندازد.
“این رسوم، رسوم ما نیست! این تیراندازیها، این اشعار بیمحتوا، و این خوانندگان گرانقیمت، هیچ ارتباطی با اصالت قوم بختیاری ندارند. ما از کجا به اینجا رسیدهایم که عزاداری، به میدان رقابت برای خوانندگان و خطر برای مردم و خطر برای فرهنگ تبدیل شده است؟
امید است با آگاهیبخشی و تلاش بزرگان و ریشسفیدان قوم بختیاری، این مراسمها به مسیر اصیل و درست خود بازگردد. فرهنگسازی صحیح و پرهیز از سنتهای نادرست، همچون استفاده از خوانندگان نامناسب و تیراندازی، میتواند به حفظ هویت فرهنگی و کاهش فشارهای اقتصادی و روانی بر خانوادههای داغدار کمک کند. حفظ اصالت، دوری از تجملگرایی، و برگزاری مراسمی ساده و آرام، گامی مهم در تقویت انسجام اجتماعی و احترام به ارزشهای فرهنگی این قوم شریف خواهد بود.